ΕΕ - ΕΥΡΩΖΩΝΗ: Αντεγκλήσεις και ανησυχία για ανεξέλεγκτη χρεοκοπία

Οξύνεται η αντιπαράθεση ανάμεσα στη γερμανική κυβέρνηση και την ΕΚΤ για τη συμμετοχή ιδιωτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους

Η διαμάχη εντός της ΕΕ επικεντρώνεται τώρα στο εύρος της συμμετοχής των ιδιωτών στη ζημιά από την ελεγχόμενη χρεοκοπία

Eurokinissi

Με την πεποίθηση ότι εντός του Ιούνη θα αποφασιστεί ένα νέο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα, με όρους που θα παραπέμπουν στην πλήρη ισοπέδωση των εργατικών δικαιωμάτων και την παραπέρα εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, το επίκεντρο των αντιπαραθέσεων έχει μεταφερθεί στον τρόπο συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών (τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία) στη ζημιά που θα προκύψει από την ελεγχόμενη χρεοκοπία που επιδιώκουν η κυβέρνηση και οι ξένοι σύμμαχοί της.Οι αντιπαραθέσεις μαίνονται μεταξύ, κυρίως, της Γερμανίας από τη μια πλευρά και της ΕΚΤ από την άλλη. Η μεν πρώτη να προκρίνει μια ρύθμιση που θα προϋποθέτει την «εθελοντική» - υποχρεωτική συμμετοχή των ιδιωτών και η Ευρωτράπεζα προειδοποιεί ότι μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί ως «πιστωτικό γεγονός», δηλαδή ως χρεοκοπία.
Στο φόντο των ασίγαστων ανταγωνισμών, προχτές, η «Standard & Poor's» υποβάθμισε την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας σε «CCC», με αρνητικές προοπτικές. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, οι πιθανότητες της Ελλάδας να προχωρήσει σε μια αναδιάρθρωση, η οποία θα καλύπτει τα κριτήρια του οίκου για τον ορισμό της πτώχευσης είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Η «S&P» εκτιμά ότι σε μια τέτοια περίπτωση, το «κούρεμα» του χρέους θα κινηθεί μεταξύ 50% και 70%.
Ο Μάριο Ντράγκι, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, σημειώνει ότι οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους της Ελλάδας πρέπει να αποφύγει το στοιχείο του καταναγκασμού. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμά ότι μια λύση τύπου «πρωτοβουλίας της Βιέννης» «δείχνει αμιγώς εθελοντική». Ο ίδιος ομολογεί ότι ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας δε θα αντιμετωπίσει τα βασικά αίτια της κρίσης, ενώ θα αφήσει πρωτογενές έλλειμμα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί. «Το κόστος της χρεοκοπίας φαίνεται πως ξεπερνά τα οφέλη», τονίζει ο Μ. Ντράγκι.

Με ή χωρίς τους ιδιώτες

Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν δεν αποκλείει την πτώχευση της Ελλάδας σε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση δεν πιάσει τους στόχους του μνημονίου. Σε συνέντευξή του στην «Welt am Sonntag» εκτιμά ότι ακόμα και μια αδυναμία πληρωμών εκ μέρους της Ελλάδας δε θα συνιστούσε νομισματική απειλή για το ευρώ, το οποίο «και στην περίπτωση αυτή θα παραμείνει σταθερό».
Μάλιστα, εκβιάζοντας τον ελληνικό λαό να συναινέσει στη βάρβαρη πολιτική, επισημαίνει ότι η αποτροπή της στάσης πληρωμών «εξαρτάται κυρίως από τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού». Ο ίδιος σημειώνει ότι «θα υπάρξει εκτενής βοήθεια αλλά υπό αυστηρούς όρους, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ευρείες και ταχείες ιδιωτικοποιήσεις. Αν δεν υλοποιηθούν οι αναληφθείσες δεσμεύσεις θα εκλείπει η βάση για περαιτέρω μέσα από το πρόγραμμα βοήθειας».
Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας Νουτ Βέλινκ δηλώνει ότι «δεν μπορούμε να υποχρεώσουμε» τις τράπεζες να συμμετέχουν σε επιμήκυνση του χρέους, «θα πρέπει να το κάνουν εθελοντικά». Αντίστοιχα, ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, Γιάν Κέες ντε Γιάγκερ, σε επιστολή του προς την ολλανδική βουλή, εκτιμά ότι «είναι δικαιολογημένο να αναμένεται ότι ο ιδιωτικός τομέας θα συμβάλλει πραγματικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι ιδιαίτερα ο χρηματοοικονομικός τομέας έχει τεράστιο συμφέρον για τη διατήρηση της σταθερότητας στην ευρωζώνη».
Αντιθέτως, ο Κριστιάν Νόιερ, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας, σε επιστολή του προς τον Νικολά Σαρκοζί, επισημαίνει ότι «η ιδέα συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση της κρίσης έχει αποσταθεροποιητική επίδραση» και τονίζει ότι εκείνο που είναι σημαντικό είναι οι χώρες που υλοποιούν προγράμματα «προσαρμογής» να επιμένουν στους όρους των προγραμμάτων.
Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, γαλλικές τράπεζες φαίνεται να έχουν συμφωνήσει επί της αρχής σε μια εθελοντική επέκταση της λήξης του ελληνικού χρέους. Προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα, είναι να συμφωνήσει το σύνολο των πιστωτών της Ελλάδας στην «ανακύκλωση» του ελληνικού χρέους. Οι γαλλικές τράπεζες κατατάσσονται μεταξύ των μεγαλύτερων πιστωτών της Ελλάδας, κάτι που προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα σε ενδεχόμενη απόφασή τους να στηρίξουν ένα σχέδιο επιμήκυνσης.

Σενάρια για ευρώ και αναδιάρθρωση

Από την πλευρά της, η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, υπογραμμίζει ότι «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία μιας χώρας». Υπενθυμίζει ότι το 60% των γερμανικών εξαγωγών διοχετεύεται στην ΕΕ και εξαιτίας των πλεονεκτημάτων που διασφαλίζει το ευρώ «είναι ορθό και καλό να δραστηριοποιηθούμε έτσι ώστε το ευρώ να παραμείνει ένα ισχυρό νόμισμα (...) Δεν επιτρέπεται να κάνουμε οτιδήποτε θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας παγκοσμίως γιατί κάτι τέτοιο θα απειλούσε και τη Γερμανία».
Ωστόσο, ο οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί εκτιμά ότι η ευρωζώνη αντιμετωπίζει ενδεχόμενο πιθανής διάσπασης στην περίπτωση που δεν καταφέρει να επιλύσει «το οικονομικό και ανταγωνιστικό χάσμα» μεταξύ των κρατών - μελών. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο τρόπος για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη για τα μέλη της περιφέρειας είναι η εγκατάλειψη του ευρώ και η υιοθέτηση των εθνικών τους νομισμάτων, σενάριο που κατά τον Ν. Ρουμπινί, δεν απέχει περισσότερο από πέντε χρόνια, ιδιαίτερα αν κάποιες από τις περιφερειακές οικονομίες παραμείνουν στάσιμες.
Παράλληλα, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και πρόεδρος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Γκι Βερχόφστατ, προειδοποιεί ότι «αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες χώρες και αυτό μπορεί να σημάνει το τέλος του ευρώ».
Σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times», η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει τη νομοθεσία που διέπει τις τράπεζες ώστε να ανακαλύψει κενά τα οποία μπορεί να εκμεταλλευτεί για να προφυλάξει τις τράπεζές της, αλλά και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες, από τις συνέπειες μιας χρεοκοπίας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «έχουν ήδη ανακαλύψει δύο "κενά" στην ευρωπαϊκή νομοθεσία τα οποία θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν. Το ένα δίνει στις ρυθμιστικές αρχές το δικαίωμα να δώσουν καθοδήγηση ως προς το τι συνιστά χρεοκοπία. Το άλλο ορίζει ως χρεοκοπία την αποτυχία πληρωμής για περισσότερες από 90 ημέρες. Στη θεωρία δηλαδή, οι αρχές της ΕΕ θα μπορούσαν είτε να υποστηρίξουν ότι η επιμήκυνση δεν συνιστά χρεοκοπία σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τις κεφαλαιακές απαιτήσεις των τραπεζών. Ηδη ορισμένοι εισάγουν την ιδέα της "προσωρινής πτώχευσης" για διάστημα μικρότερο των 90 ημερών».

Μετράνε κέρδη και ζημιές

Υπέρ ενός «κουρέματος» του ελληνικού χρέους, ως μοναδικής λύσης τάσσονται Γερμανοί οικονομολόγοι. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo, Χανς Βέρνερ Ζιν, «ακόμα και μια μεγαλύτερη διάρκεια των ομολόγων δεν είναι σε θέση να αποτρέψει τη χρεοκοπία της Ελλάδας». Αντίστοιχα, ο Μαξ Οτε εκτιμά ότι «το κούρεμα του χρέους είναι μόνο η αρχή. Η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να βγει μόνη της από την κρίση. Το χρέος παραμένει τεράστιο, παρά τις γενναίες περικοπές και την πώληση δημόσιας περιουσίας. Στο τέλος όμως η αναδιάρθρωση είναι αναπόφευκτη».
Ο ίδιος σημειώνει ότι «η οικονομική ζημιά που θα έχει η ΕΚΤ λόγω της αναδιάρθρωσης στην Ελλάδα θα έχει επίδραση και στον γερμανικό προϋπολογισμό. Διότι η Γερμανία συμμετέχει με περίπου 27% στις ζημιές. Οπως ακριβώς και στα κέρδη. Πρόκειται για ποσά που οι προϋπολογισμοί των επομένων ετών θα βρουν μπροστά τους. Μιλάμε για αρκετά δισεκατομμύρια».
Παράλληλα, ο οικονομολόγος Λαρς Φελντ υποστηρίζει ότι μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη και πως «το ζητούμενο είναι το πότε και όχι το αν». Σύμφωνα με τον ίδιο, ένα νέο δάνειο προς την Ελλάδα μπορεί να συμβάλλει «το πολύ πολύ να αποφευχθεί μια "σκληρή" αναδιάρθρωση».