Ο κοινωνικός ρόλος της Τέχνης είναι λαϊκό δικαίωμα

Οι εργαζόμενοι στο χώρο του πολιτισμού μέσα από τα σωματεία και τους φορείς τους ενώνονται δυναμικά σε ένα κοινό πλαίσιο αγώνα

ΚΟΥΚΟΣ

Τη στιγμή που ο πλούτος των Μεγάρων της πολιτιστικής βιομηχανίας υψώνεται γύρω μας, η εξαθλίωση των συντελεστών της Τέχνης μεγαλώνει. Αυτή τη στιγμή είναι που η λέξη ανατροπή έρχεται στο στόμα όλων μας.

Οι καλλιτέχνες ζουν την κάθετη πτώση του βιοτικού τους επιπέδου, όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Χάνουν κάθε εργασιακό και συνταξιοδοτικό δικαίωμα, επιδόματα, περίθαλψη. Οδηγούνται στην εξαθλίωση. Οι εξαιρέσεις ελάχιστες. Η ανεργία είναι τεράστια σε όλους τους καλλιτεχνικούς κλάδους. Ολοένα περισσότεροι οδηγούνται στην ετεροαπασχόληση.

Μειώθηκαν οι μισθοί και τα επιδόματα των ηθοποιών και μουσικών στα κρατικά θέατρα, στις κρατικές ορχήστρες, στα ΔΗΠΕΘΕ, στα δημοτικά μουσικά σύνολα, στα ωδεία, ενώ μειώθηκαν πολύ οι αμοιβές στον οπτικοακουστικό τομέα.

Οι δήμοι απολύουν καθημερινά δεκάδες μουσικούς, εικαστικούς και άλλους καλλιτέχνες, ενώ πολλοί άλλοι που δουλεύουν ως συμβασιούχοι στη δημόσια εκπαίδευση προσλήφθηκαν μέσω ΕΣΠΑ με όρους εργασιακής σκλαβιάς.

Στους εικαστικούς, λογοτέχνες, μουσουργούς, μουσικούς, ακόμα και το βιβλιάριο απορίας δίνεται περιορισμένα, «μετ' εμποδίων», ενώ το Ασφαλιστικό τους παραμένει άλυτο. Παράλληλα, οι λεγόμενες «τιμητικές συντάξεις» του ΥΠΠΟΤ, μοναδικός πόρος για τους ηλικιωμένους ανασφάλιστους δημιουργούς, έχουν απελπιστικά συρρικνωθεί.

Η Αισθητική Αγωγή και η Καλλιτεχνική Παιδεία εκτοπίζονται από τον κορμό της εκπαίδευσης και μένουν προνόμιο των λίγων μαθητών στο ταξικό σχολείο.

Αύξησαν τα απαιτούμενα ένσημα από 50 σε 100 αφαιρώντας απ' τους περισσότερους το δικαίωμα στην περίθαλψη.

Τα δημόσια καλλιτεχνικά έργα και οι κρατικές διοργανώσεις έχουν σχεδόν καταργηθεί ενώ το χώρο λυμαίνονται οι εργολάβοι επιχειρηματίες του χώρου της τέχνης και του θεάματος.

Κοινό πλαίσιο διεκδικήσεων

Ετσι καθώς η κατάσταση όλο και χειροτερεύει, με πρωτοβουλία του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, πολλά καλλιτεχνικά σωματεία και πολιτιστικοί φορείς συμφώνησαν σε ένα κοινό πλαίσιο διεκδικήσεων και καλλιτεχνικών δράσεων.

Οι εργαζόμενοι στο χώρο του πολιτισμού μέσα από τα σωματεία τους και τους φορείς τους ενώνονται δυναμικά σε ένα κοινό πλαίσιο αγώνα που αναδεικνύει τις αιτίες της σημερινής κατάστασης, αλλά και ενώνει τους καλλιτέχνες απέναντι στη πολιτική που αντιμετωπίζει τον πολιτισμό ως προϊόν και τη πολιτιστική μας κληρονομιά ως τουριστική ατραξιόν.

Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης είναι λαϊκό δικαίωμα που χρειάζεται να υπερασπιστούμε. Οι καλλιτέχνες εκφράζονται στο κοινωνικό σύνολο και εμπνέονται από αυτό. Ο πολιτισμός λοιπόν, δεν αφορά μόνο εμάς αλλά και τον ίδιο το λαό.

Οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στο θέαμα - ακρόαμα συντονίζουν τη δράση τους για να εμποδίσουν την υλοποίηση αυτής της πολιτικής, να ανατρέψουν τα σχέδια της ολοσχερούς παράδοσης του πολιτισμού και των εργαζομένων σ' αυτόν, στις απαιτήσεις και τα συμφέροντα της ολιγαρχίας.

Το κοινό πλαίσιο υπογράφτηκε από δεκάδες καλλιτεχνικά σωματεία, ενώ εκκρεμούν και άλλα που δεν έχουν ακόμη καταφέρει να συνεδριάσουν τα Διοικητικά τους Συμβούλια, αν και προφορικά έχουν δηλώσει τη συμπαράστασή τους (π.χ. Σωματείο Σεναριογράφων), ενώ το κείμενο αυτό υπογράφουν και προσωπικά άνθρωποι των Γραμμάτων και της Τέχνης.

Οι φορείς (ΣΕΗ, Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Σωματείο Εργαζομένων του Χώρου του Χορού - ΣΕΧΩΧΟ, Ενωση Τραγουδιστών Ελλάδας, Σωματείο Σκηνοθετών Ταινιών Μικρού Μήκους, Μουσικά Σύνολα ΕΡΤ, Σύλλογος Διδακτικού Προσωπικού Ωδείου Αθηνών, Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Θεατρολόγων, Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, κ.ά.) καλούν, λοιπόν, σε κοινό αγώνα όλα τα σωματεία και τους φορείς του πολιτισμού, για να υπερασπιστούν την κοινωνική λειτουργία της τέχνης και τον κοινωνικό ρόλο του καλλιτέχνη, αλλά και να αγωνιστούν μαζί με τους άλλους εργαζόμενους ώστε να μην περάσουν τα νέα βάρβαρα μέτρα.

«Αγώνας τώρα για την προστασία της ζωής μας από την ανεργία, τη μείωση του εισοδήματος, τη βαριά φορολογία και την ακρίβεια», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο κοινό πλαίσιο που συνυπογράφουν οι παραπάνω φορείς και καλούν όλους τους ανθρώπους του πολιτισμού να το υπογράψουν.

«Αγώνας τώρα» - τονίζουν - «για να εμποδιστεί η πολιτική που αντιμετωπίζει τον Πολιτισμό ως εμπόρευμα και τους εργαζόμενους σε αυτόν σαν μέσα παραγωγής κέρδους».

Προτείνουν καλλιτεχνικές δράσεις των σωματείων, κινητοποίηση που θα ξεκινάει από το Μουσείο της Ακρόπολης και θα καταλήγει στο ΥΠΠΟΤ, στις 22 Ιούνη.

Ο πολιτισμός δεν είναι εμπόρευμα

Η κατάσταση και στον πολιτισμό είναι τραγική. Μειώνεται συνεχώς ο προϋπολογισμός για τον πολιτισμό, προσφέροντας μάλιστα το μεγάλο μερίδιο στους ιδιώτες (Μέγαρα Μουσικής, Ιδρύματα κλπ.) των οποίων αναλαμβάνει να πληρώνει ακόμα και τα χρέη.

Κρατικές δομές (θέατρα - ορχήστρες - μουσεία, ΝΠΔΔ) μέσω της υποχρηματοδότησης οδηγούνται στην ιδιωτικοποίηση ή το κλείσιμο.

Η Λυρική έχει ήδη αποφασιστεί να παραχωρηθεί στο Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», ενώ την οπερέτα που στεγαζόταν στο «Ακροπόλ» την έκλεισαν.

Πολλά ΔΗΠΕΘΕ θυσιάζονται μέσω Καλλικράτη σε κλείσιμο, κι όσα γλιτώσουν θα γίνουν βορά στην κερδοσκοπία των μεγαλοεπιχειρηματιών (το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης ήδη έγινε ΑΕ με βασικό μέτοχο την ΑΝΕΚ).

Σημαντικά καλλιτεχνικά αρχεία έχουν παραχωρηθεί στους επιχειρηματίες (του Μεγάρου Μουσικής, Μουσείου Μπενάκη κ.ά.) προς εμπορική εκμετάλλευση, την ίδια στιγμή που απαξιώνονται οι κρατικές δομές όπως το θεατρικό μουσείο

Οι κρατικές επιχορηγήσεις αντί να σημαίνουν δυνατότητα δημιουργίας, δίνονται για προώθηση επιχειρηματικών συμφερόντων και ελέγχου της καλλιτεχνικής παραγωγής.

Ο νόμος για τον κινηματογράφο παραδίδει πλήρως την εγχώρια κινηματογραφία στους επιχειρηματίες, αφαιρώντας απ' τους δημιουργούς στοιχειώδη δικαιώματα καλλιτεχνικής επιλογής.

Η ορχήστρα των χρωμάτων, δημιούργημα του Μάνου Χατζιδάκι αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα, έχοντας απλήρωτους επί μήνες τους μουσικούς. Ανάλογη η μοίρα και της ΚΟΕΜ και του ΕΕΤΕ.

Η απόφαση της ΕΕ και των οπτικοακουστικών μονοπωλίων μετατρέπει σε αντικείμενο αγοραπωλησίας τα πνευματικά δικαιώματα - τα οποία η ΕΕ στα επίσημα κείμενά της τα εκλαμβάνει ως «πνευματική ιδιοκτησία» - αφού ως «ιδιοκτησία» μπορεί να «αλλάξει χέρια» στο πλαίσιο της «ελεύθερης αγοράς».

Οι Αρχαιολογικοί χώροι καταρρέουν από έλλειψη προσωπικού και πόρων, ενώ οι αρχαιότητες μετατρέπονται κι αυτές σε πολιτιστικό εμπόρευμα.

Η κατάσταση αυτή έχει αιτία

«Είναι η πολιτική που ασκείται εδώ και χρόνια από τις κυβερνήσεις στη χώρα μας, ακολουθώντας και συμπράττοντας στις επιλογές της ΕΕ.

Το αστικό κράτος «αποσύρεται» - συνειδητά και εσχάτως όχι και τόσο «διακριτικά» - από την οικονομική ενίσχυση του πολιτισμού, αξιοποιώντας φυσικά και την καπιταλιστική κρίση, ώστε το τεχνητά δημιουργημένο κενό να καλυφθεί από τις δυνάμεις της «αγοράς». Η πολιτική αυτή προϋποθέτει βέβαια και την απαξίωση, στα μάτια των δημιουργών και του λαού, των κρατικών δομών και θεσμών στήριξης του πολιτισμού, όπως συμβαίνει με κάθε κλάδο και τομέα που ετοιμάζεται για ξεπούλημα (Υγεία, Παιδεία κλπ.).

Phasma

Η ΕΕ δεν τηρεί κανένα «πολιτιστικό» πρόσχημα στο στρατηγικό στόχο του κεφαλαίου για πλήρη υποταγή της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης δημιουργίας στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ευρω-ενωσιακού κεφαλαίου. Απρόσκοπτα ομολογούν ότι η καλλιτεχνική παραγωγή πρέπει να συγκεντρωθεί σε μεγάλα μονοπώλια πανευρωπαϊκής και παγκόσμιας κλίμακας και σε αυτά τα πλαίσια προωθείται και η κινητικότητα των καλλιτεχνών.

Οι άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού, οι εργαζόμενοι στο χώρο του Θεάματος Ακροάματος συσπειρωνόμαστε, συντονίζουμε τη δράση μας και μπαίνουμε μπροστά για να εμποδίσουμε την υλοποίηση αυτής της πολιτικής, να ανατρέψουμε τα σχέδια ολοσχερούς παράδοσης του πολιτισμού και των εργαζόμενων σ' αυτόν στις απαιτήσεις και τα συμφέροντα της ολιγαρχίας. Μην ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός δεν αφορά μόνο εμάς αλλά πάνω απ όλα τον ίδιο τον λαό.

Διακηρύσσουμε: ο Πολιτισμός δεν είναι εμπόρευμα, είναι δικαίωμα κοινωνικό. Ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Ο κοινωνικός ρόλος της Τέχνης είναι λαϊκό δικαίωμα που θα το υπερασπιστούμε. Είμαστε ενάντια στον εμπορικό ευτελισμό της Τέχνης και στην αλλοτρίωση των συνειδήσεων».

Απαιτούν

• Αύξηση του προϋπολογισμού για τον Πολιτισμό τουλάχιστον στο 2%.
• Να σταματήσει η επιχειρηματική λειτουργία στα κρατικά θέατρα, στα ΔΗΠΕΘΕ, στη Λυρική, στις κρατικές ορχήστρες, μουσικά σύνολα και γενικά στις κρατικές πολιτιστικές δομές και δράσεις και να τους δίνεται επαρκής χρηματοδότηση.
• Να ακυρωθεί η συμφωνία παραχώρησης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ίδρυμα Νιάρχος
• Αύξηση των κρατικών επιχορηγήσεων για το θέατρο, το χορό και τη μουσική, στα εικαστικά. Καμία χρηματοδότηση στα μονοπώλια του χώρου. Οι επιχορηγήσεις στο θέατρο και το χορό να δίνονται σε περισσότερα σχήματα τα οποία θα λειτουργούν με αυστηρά καλλιτεχνικά και μη κερδοσκοπικά κριτήρια, και να παίρνονται οι αποφάσεις με συμμετοχή γνωμοδοτικής επιτροπής που θα ορίσουν οι φορείς του θεάτρου και του χορού.
• Καμία απόλυση καλλιτεχνών που δουλεύουν στους δήμους (μουσικούς, ηθοποιούς, εικαστικούς) οι οποίοι θα πρέπει να δουλεύουν με μόνιμη σχέση εργασίας και πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα.
• Να σταματήσει κάθε προσπάθεια κατάργησης ή συγχώνευσης κρατικών θεάτρων και ορχηστρών, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., δημοτικών μουσικών συνόλων και ωδείων.
• Πρόσληψη Θεατρολόγων στα κρατικά θέατρα.
• Πρόσληψη μόνιμου προσωπικού για τις κενές οργανικές θέσεις στα ΝΠ του Πολιτισμού. Κατάργηση της αναλογίας 1 προς 5.
• Κατάργηση του περιορισμού του 24μηνου που επιβάλλει ο ν. Παυλόπουλου για αρχαιολόγους, καλλιτέχνες και τεχνικούς των κρατικών θεάτρων.
• Κατάργηση των 100 ενσήμων ως προϋπόθεση στην περίθαλψη, και ασφαλιστικά βιβλιάρια στους εικαστικούς και λογοτέχνες. Ασφάλιση για όλους τους καλλιτέχνες χωρίς όρους και προϋποθέσεις
• Κατάργηση του ΦΠΑ στο καλλιτεχνικό έργο και την καλλιτεχνική δημιουργία. Η Τέχνη είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα.
• Καθολική λύση του ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού των καλλιτεχνικών κλάδων χωρίς εργοδότη (των δημιουργών). Μέχρι τότε αναμόρφωση του νόμου για τις συντάξεις του ΥΠΠΟΤ και αύξηση του αριθμού τους σε 100, καθώς και χορήγηση βιβλιαρίων δωρεάν νοσοκομειακής και φαρμακευτικής περίθαλψης στους ανασφάλιστους καλλιτέχνες, ανεξαρτήτως εισοδήματος, εθνικότητας και ηλικίας.
• Καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς και εφαρμογή του νόμου για το 1% για την τοποθέτηση έργων εικαστικών τεχνών σε δημόσιους χώρους και κτίρια, για την αναβάθμιση της δημόσιας αισθητικής και την ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
• Καμιά κατάργηση στα βαρέα και ανθυγιεινά.
• Επιδόματα ανεργίας στο 80% του μισθού χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
• Αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν αισθητική αγωγή και καλλιτεχνική Παιδεία μέσα στον κορμό της εκπαίδευσης, για όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από κατευθύνσεις.
• Ιδρυση Ανώτατων Καλλιτεχνικών Σχολών δημόσιων και δωρεάν στο πλαίσιο της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης για την επιστημονική μόρφωση των καλλιτεχνών της κάθε ειδικότητας.
• Ιδρυση δημόσιων κέντρων καλλιτεχνικής εκπαίδευσης για τη δωρεάν εκπαίδευση στις διάφορες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης (μουσικά όργανα, θέατρο, χορός, εικαστικά κλπ.) των μαθητών μετά το σχολείο.